یادداشت/حسن صرام / وکیل دادگستری و رئیس کمیسیون کارآموزی کانون وکلای دادگستری استان اصفهان: نقش وکلای دادگستری در فرآیند دادرسی عادلانه
یادداشت/حسن صرام / وکیل دادگستری و رئیس کمیسیون کارآموزی کانون وکلای دادگستری استان اصفهان: نقش وکلای دادگستری در فرآیند دادرسی عادلانه
عدلنامه: در جوامع بشری نهاد انحصاری که حق دارد اشخاص را طبق قانون احضار ، بازداشت ، بازجویی ، محاکمه و مجازات نماید دولت به معنی عام کلمه ( یعنی حاکمیت ) است که این وظیفه را از طریق نهاد قضایی خود انجام می‌دهد .

به گزارش عدلنامه، حسن صرام / وکیل دادگستری و رئیس کمیسیون کارآموزی کانون وکلای دادگستری استان اصفهان در یادداشتی نوشت:

در جوامع بشری نهاد انحصاری که حق دارد اشخاص را طبق قانون احضار ، بازداشت ، بازجویی ، محاکمه و مجازات نماید دولت به معنی عام کلمه ( یعنی حاکمیت ) است که این وظیفه را از طریق نهاد قضایی خود انجام می‌دهد . اشخاص هنگامی‌که در مقابل مراجع قضایی و یا تحقیقاتی قرار می‌گیرند، چه به‌عنوان شاکی و یا متهم در امور جزایی و یا به‌عنوان خواهان و یا خوانده در امور مدنی ، از حقوق خاصی برخوردار می‌شوند که رعایت این حقوق و تکالیف در مراجع مذکور الزامی است .

 

در همین راستا یکی از وظایف دولت در اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ((   تأمین حقوق همه‌جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضائی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون )) تعیین گردیده است . این اختیار حاکمیت به این معنی نیست که نهادهای انتظامی و یا قضایی هر طور مایل باشند رفتار کنند ، هر اقدام قضایی باید با طی تشریفات شکلی و ماهوی مشخص و توسط یک دادگاه منصفانه و بی‌طرف تایید و اجرا گردد. این فرآیند رسیدگی منضبط و قانونمند که به آن دادرسی عادلانه گفته می‌شود در قوانین موضوعه نیز موردتوجه قرارگرفته و ضمانت اجرایی برای آن‌ها پیش‌بینی‌شده است. اگر قائل باشیم هدف از انجام هر دادرسی آن است که حقوق اشخاص حاضر در دادرسی بر طبق قانون بررسی ، تشخیص و تثبیت گردیده و عدالت در مورد آن‌ها وفق قانون اجرا گردد بر این اساس مطابق با منشورهای بین‌المللی و موازین اسلامی برای رسیدن به دادرسی عادلانه رعایت هفت رکن اصلی که در قوانین موضوعه نیز بدان اشاره‌شده در جریان تحقیقات و دادرسی الزامی است .

این هفت رکن اصلی دادرسی عادلانه عبارت است از -۱- اصل برائت -۲-اصل دادرسی توسط مقام مستقل و بی‌طرف -۳- اصل علنی بودن دادرسی -۴- اصل حق دفاع برای اشخاص و بهره‌مندی از وکیل دادگستری مستقل -۵-  اصل لزوم تفهیم اتهام به متهم -۶- اصل حق سکوت متهم – ۷- اصل منع شکنجه . بر اساس اصول مذکور ، اصل حق دفاع و بهره‌مندی از وکیل دادگستری مستقل یکی از ارکان اصلی تشکیل‌دهنده دادرسی عادلانه است و هر اقدام و یا قانونی که این اصل بنیادین را برخلاف قانون اساسی مخدوش سازد درواقع دادرسی عادلانه را مخدوش می‌نماید . اکثریت اشخاص در جوامع مختلف فاقد دانش و اطلاعات کافی حقوقی بوده و ازآنچه در قوانین برای آنان در مواجهه با مراجع انتظامی و یا قضایی به‌عنوان حق و در مقابل مراجع تحقیقاتی و قضایی به‌عنوان تکلیف آن مرجع در نظر گرفته است به نحو کامل اطلاعی ندارند به همین جهت نقش وکیل دادگستری به‌عنوان یک حمایتگر در کنار افرادی که به هر دلیل در مسیر تفتیش و احضار و بازجویی و رسیدگی‌های مختلف قضایی قرار می‌گیرند از اهمیت خاصی برخوردار است. وکیل دادگستری درواقع یک حمایت گر قانونی است که وظیفه دارد در طول جریان تحقیقات و محاکمه بر حسن اجرای قانون نظارت کامل داشته و از حقوقی که در قوانین برای موکلش پیش‌بینی‌شده به نفع او استفاده کند./دنیای اقتصاد