به گزارش عدلنامه، عبدالصمد خرمشاهی، وکیل دادگستری، در یادداشتی نوشت:
یکی دیگر از حقوق دفاعی متهم در حقوق کیفری ایران اخذ آخرین دفاع از اوست. در دادسرا بعد از پایان تحقیقات مقدماتی و در دادگاهها قبل از اعلام ختم رسیدگی، باید از متهم آخرین دفاع اخذ شود. معمولا در دادسرا از شخص متهم آخرین دفاع اخذ میشود و در دادگاه، متهم یا وکیل او میتواند آخرین دفاع را مطرح نماید. عدم اخذ آخرین دفاع از متهم در تحقیقات مقدماتی، موجب نقص تحقیقات است.
در هر حال زمانی که مقام قضایی در دادسرا اعتقاد به مجرم بودن متهم داشته باشد، پس از تکمیل تحقیقات باید متهم را چنانچه با قرار آزاد باشد احضار کرده و آخرین دفاعیات او را استماع نماید. بنابراین پس از انجام بازجویی توسط مقام قضایی که ممکن است ماهها و بلکه سالها طول بکشد، قبل از صدور قرار نهایی باید از متهم آخرین دفاعیاتش اخذ شود. این حق برمبنای اصل برائت توجیه و تبیین میگردد و هدف این است که پس از شنیدن اظهارات شاکی یا شاکیان و شاهد یا شهود و جمعآوری دلایل آخرین کسی که مطلبی را میگوید متهم است تا در راستای اصل برائت هر دفاعی را که به نظر میرسد عنوان نماید. در این رابطه ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح مینماید بازپرس پس از پایان تحقیقات و وجود دلایل کافی؛ «در صورت وجود دلایل کافی بر وقوع جرم» متهم یا وکیل وی اعلام میکند که برای برائت یا کشف حقیقت هر اظهاری دارد به عنوان آخرین دفاع اظهار کند.
هرگاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع مطلبی را عنوان کند یا مدارکی را ابراز نماید که در کشف حقیقت یا برائت مطابقت داشته باشد بازپرس مکلف به رسیدگی است. بدیهی است اگر به تشخیص بازپرس دلایل ارایه شده کافی برای نقض اصل برائت و اثبات مجرمیت متهم در دادگاه نباشد، اخذ آخرین دفاع از او ضرورتی ندارد و منتفی است.
سابقا درخصوص اینکه آخرین دفاع توسط متهم حق اوست یا تکلیف وی، ماده ۲۶۳ قانون یاد شده قضیه را روشن کرده است. این ماده چنین میگوید؛ در صورتی که متهم یا وکیل وی برای اخذ آخرین دفاع احضار شوند و هیچ یک از آنان بدون اعلام عذر موجه حضور نیابند، بدون اخذ آخرین دفاع، اتخاذ تصمیم میگردد.
ماحصل کلام از آنجایی که مقررات و ضوابط آیین دادرسی کیفری در جهت حسن هر چه بیشتر نحوه رسیدگی و لحاظ حقوق طرفین است، باید این قواعد و مقررات با دقت و سختگیری بیشتر در دادسرا و دادگاه اعمال شود. /روزنامه اعتماد