یادداشت/ مصطفی آتش‌روز_ کارآموز وکالت: آیا در اختیار گذاشتن اتومبیل به شخص فاقد گواهینامه جرم است؟
یادداشت/ مصطفی آتش‌روز_ کارآموز وکالت: آیا در اختیار گذاشتن اتومبیل به شخص فاقد گواهینامه جرم است؟
عدلنامه: اخیراً پیامکی از سوی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه ارسال شده که موجب بحث و اختلاف نظر های فراوانی در بین جامعه ی حقوقی شده است، در این پیامک گفت شده اگر مالک با علم و اطلاع، خودروی خود را در اختیار فردی که گواهینامه رانندگی ندارد بگذارد، به عنوان معاونت در جرم رانندگی بدون گواهینامه، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد. در این یادداشت سعی داریم تا با بررسی قوانین و آراء گوناگون تا حد امکان به این موضوع پاسخ قانع کننده ای دهیم.

به گزارش عدلنامه، مصطفی آتش‌روز، کارآموز وکالت، در یادداشتی نوشت:

اخیراً پیامکی از سوی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه ارسال شده که موجب بحث و اختلاف نظر های فراوانی در بین جامعه ی حقوقی شده. در این یادداشت سعی داریم تا با بررسی قوانین و آراء گوناگون تا حد امکان به این موضوع پاسخ قانع کننده ای دهیم. البته باید توجه داشت که دنیای علم حقوق دنیای تفسیرهای مختلف است؛ آن هم در دنیای امروزی که قوانین مختلف به سرعت تصویب می شوند و بسیاری از آگاهی ها به ناآگاهی تبدیل می شود و در این شرایط اصرار بر یک نظریه کار بیهوده ای است.
در این پیامک گفت شده «اگر مالک با علم و اطلاع، خودروی خود را در اختیار فردی که گواهینامه رانندگی ندارد بگذارد، به عنوان معاونت در جرم رانندگی بدون گواهینامه، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد» با جست و جوی در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات و‌ مجازات های بازدارنده) در بخش جرایم ناشی از تخلفات رانندگی با ماده ی ۷۲۳ روبه رو می شویم. در این ماده بیان شده «هرکس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامهٔ مخصوص است، بنماید و همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیهٔ موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسایل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال و یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد» از این روی شخصی که خود مستقلاً بدون گواهینامه اقدام به رانندگی نماید، به مجازات درجه ۸ «حبس تا سه ماه و جزای نقدی تا ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال محکوم خواهد شد» و برای آگاهی از مجازات معاون چنین جرمی باید به ماده ی ۱۲۷ قانون مجازات مصوب ۹۲ مراجعه کرد. در بند «ت» این ماده که به موضوع معاونت در جرائم تعزیری پرداخته، مجازات معاون، یک تا دو درجه پایین تر از مجازات مباشر است که در خصوص در اختیار گذاشتن اتومبیل به شخص فاقد گواهینامه، شخص معاون در فرض محال باید به مجازات درجه ۹ یا ۱۰ محکوم شود!!! که عملاً با توجه به اصل قانونی بودن مجازات ها چنین درجاتی در قانون وجود ندارد و از لحاظ منطقی هم نمی شود به کمتر از یک روز حکم کرد. بنابر این، بر خلاف اعلام معاونت اجتماعی و پیشگیری قوه قضائیه در جرم رانندگی وسایل نقلیه بدون گواهینامه رسمی معاونت متصور نیست و مجازاتی برای شخص معاون تعیین نشده از سوی دیگر عده ای به صدور حکم و اعمال مجازات به استناد قانون وصول برخی از درآمدهای دولت در محاکم سخن می گویند که در این صورت هم با وحدت ملاک از رأی وحدت رویه شماره ۸۰۷ به تاریخ ۹۹/۱۱/۱۴ هیأت عمومی دیوان عالی کشور «درجه ی جرم بر اساس مجازات حبس مقرر در قانون مربوط تعیین می‌شود» و باید جرم رانندگی اتومبیل بدون گواهینامه را همچنان یک جرم با مجازات درجه ی ۸ دانست و در نتیجه با استناد به قانون وصول برخی از درآمدهای دولت هم نمی‌توان برای معاون این جرم مجازاتی متصور بود.