به گزارش عدلنامه ، علی نعمتی در گفت‌وگویی تفصیلی با اختبار، درباره المپیاد علمی دانشجویی، شرایط شرکت و منابع مفید برای کسب آمادگی این آزمون توضیحاتی را ارائه کرد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
آقای نعمتی بفرمایید که المپیاد علمی چیست و شرکت در آن چه شرایطی دارد؟
آزمون المپیاد یک آزمون علمی است که همه ساله بین دانشجویان سال سوم و چهارم مقطع کارشناسی که حداقل ۷۰ واحد درسی را سپری کرده باشند و فارغ التحصیل نشده باشند در دو مرحله برگزار می‌شود.
دانشجویان تمام دانشگاه ها در صورت داشتن شرایط، امکان شرکت در این آزمون را خواهند داشت برای راهیابی به مرحله نهایی آزمون، دانشجویان می توانند از دو طریق اقدام کنند؛ از طریق آزمون غیر متمرکز که معمولا در اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت برگزار می‌شود، به این صورت که هر دانشگاه حداکثر پنج عضو برای تیم المپیاد خودش انتخاب می‌کند که تیم دانشگاه ها در آزمون قطب با هم دیگر رقابت می‌کنند و از هر قطب ۵ نفر و از قطب تهران ۱۰ نفر به مرحله نهایی راه پیدا می‌کنند . آزمون قطب مثل آزمون مرحله نهایی تشریحی است و دقیقا همان مواد امتحانی مرحله نهایی و با همان ترتیب است. یعنی روز اول دروس ۱ حقوق مدنی ۲ متون و اصول فقه ۳ حقوق اساسی و روز دوم دروس ۴ حقوق بین الملل عمومی ۵ حقوق جزای عمومی ۶ آیین دادرسی کیفری معمولا این آزمون از مرحله نهایی راحت‌تر است.
شیوه دوم که مناسب افرادی است که نتوانسته اند از طریق آزمون قطب وارد رقابت ها شوند، شیوه متمرکز (از طریق آزمون کارشناسی ارشد) است. دانشجویان سال سوم لازم است که در آزمون کارشناسی ارشد ثبت نام کنند و حتما گزینه صرفا برای شرکت در المپیاد را هنگام ثبت نام علامت بزنند. دانشجویان سال آخر لازم نیست و نباید این گزینه را علامت بزنند. سازمان سنجش از بین تمام شرکت کنندگان آزمون کارشناسی ارشد ۱۵ نفر را که واجد بالاترین تراز علمی بوده اند به مرحله نهایی دعوت خواهد کرد.این ده نفر معمولا از زیرگروه های مختلف هستندو حتی این امکان وجود دارد که مثلا رتبه ۷ یا ۱۰ زیر گروه جزا به مرحله نهایی دعوت بشوند اما رتبه ۲ یا ۳ حقوق عمومی یا زیرگروه دیگری دعوت نشوند چون امکان دارد که تراز علمی فرد اول از فرد دوم بالاتر باشد، با وجود اینکه رتبه آن فرد پایین تر بوده.
از دوستان خود بنده بودند افرادی که امسال با رتبه ۵۸ جزا یا ۲۱ حقوق خصوصی به مرحله نهایی دعوت شدند اما افرادی در زیر گروه های دیگر با رتبه بهتر به مرحله نهایی دعوت نشده بودند. البته این نکته بسیار مهم را هم عرض بکنم که سال ۱۳۹۹ استثنائا به خاطر ویروس کرونا آزمون غیر متمرکز برگزار نشد و کل سهمیه غیر متمرکز هم به آزمون ارشد اختصاص یافت وگرنه در سال های قبل با این رتبه ها امکان راهیابی به مرحله نهایی بسیار اندک بود و ذکر این رتبه ها فقط جهت ذکر مثال عینی برای ایضاح مطلب بود.
بنابراین افرادی که از این طریق شرکت می کنند بهتر است که زیرگروه مورد علاقه خود را انتخاب کنند. زیرگروه جزا و خصوصی به نظر شانس بهتری دارند هرچند از زیرگروه های دیگر هم در سال های اخیر در مرحله نهایی بودند.
مرحله نهایی بعد از اعلام نتایج آزمون ارشد معمولا در مرداد ماه برگزار می‌شود که برگزیدگان آزمون ارشد و آزمون غیر متمرکز (قطب) در تهران طی دو روز با هم رقابت می‌کنند (سال ۱۳۹۹ استثنائا به خاطر شیوع ویروس کرونا مرحله نهایی در دانشگاه های قطب و با تعویق های متعدد نهایتا در اسفند ماه برگزار شد) رقابت ها در دو روز و در ۶ ماده درسی برگزار می‌شود هر روز ۳ درس از ساعت ۸ صبح تا ۹/۳۰ درس اول از ساعت ۱۰ تا ۱۱/۳۰ درس دوم و از ساعت ۱۴ تا ۱۵/۳۰ درس سوم . روز اول دروس ۱ حقوق مدنی ۲ متون و اصول فقه ۳ حقوق اساسی و روز دوم دروس ۴ حقوق بین الملل عمومی ۵ حقوق جزای عمومی ۶ آیین دادرسی کیفری به ترتیب.
چطور از برگزاری این آزمون مطلع شدید و از کی مطالعه و کسب آمادگی راشروع کردید؟
من تقریبا از ترم سوم اسم المپیاد حقوق به گوشم خورده بود و اطلاعات ضد و نقیضی در این باره داشتم و به خاطر علاقه زیادم به رشته حقوق در دوران کارشناسی، همیشه و همیشه سعی در مطالعه کتب و منابع جامع داشتم و سعی کردم پایه قوی در تمام دروس داشته باشم و این طور فکر می کردم که با داشتن پایه قوی و مطالعه منابع جامع در هر آزمونی امکان اخذ نتیجه مطلوب فراهم خواهد بود که بحمد الله همین طور هم شد.
برنامه مطالعاتی که من برای المپیاد در نظر گرفته بودم از دی ماه۱۳۹۸ تا مرداد۱۳۹۹ بود که با شیوع ویروس کرونا این برنامه تا اسفند ماه به طول انجامید و بسیار فرسایشی و خسته کننده شد. متاسفانه آزمون غیر متمرکز که قرار بود در ۲۰ فروردین برگزار بشود، تعویق شد و نهایتا آزمون غیرمتمرکز سال ۱۳۹۹ حذف شد و مقرر گردید همه داوطلبین مرحله نهایی برای راهیابی به مرحله کشوری در آزمون ارشد شرکت کنند و گزینش صرفا از طریق آزمون ارشد صورت بگیرد. این تصمیم هنگامی اتخاذ شد که ایام امتحانات خرداد بسیار نزدیک بود و داوطلبان آزمون غیر متمرکز مدت ها به صورت تشریحی مطالعه کرده بودند و بعد از امتحانات هم فقط حدود ۱۵ روز تا ارشد فاصله بود. از قضا تمام این مشکلات برای من همراه شد با فوت قدیمی ترین دوستم و افسردگی شدید و طولانی و دوری و قهر دو ماهه از درس و کتاب از اردیبهشت ماه تا شروع امتحانات در تیر ماه.
بالاخره کم کم دوباره خودم را پیدا کردم و بعد از اتمام امتحانات با امیدی نصفه نیمه و با ۱۵ روز فرصت، مطالعه برای ارشد را آغاز کردم. بعد از اعلام نتایج آزمون ارشد کمی ناامید شدم چون فکر می کردم با رتبه ۱۵ امکان قبولی برای مرحله نهایی را نخواهم داشت اما اوایل مهرماه مطلع شدم که برای مرحله نهایی پذیرفته شدم و قرار بود آزمون ۲۵ مهرماه برگزار شود اما تا ۱ اسفند ماه به تعویق افتاد. به خاطر شرایط کرونایی امسال آزمون در یک روز برگزار شد سه درس قبل از ظهر و سه درس بعد از ظهر و برای هرکدام یک ساعت زمان داشتیم مجموعه ۶ ساعت امتحان تشریحی در یک روز که واقعا خسته کننده و وحشتناک بود اما بحمد الله به خوبی سپری شد.
منابع شما برای المپیاد چه بود و چطور آنها را مطالعه کردید؟
ابتدا تاکید می کنم که این ها منابع و تجربیات شخصی بنده هستندکه بنده هم بیشتر از تجربیات رتبه های ادوار گذشته استفاده کردم و منابع و شیوه های دیگری هم موجود است و همچنین در وبسایت دانشکده حقوق شهید بهشتی نیز بسیاری از برگزیدگان منابع خودشون را نوشته اند واستفاده از تجربیات سایر دوستان حتما موثر و مفید خواهد بود.
منابعی که من برای المپیاد مطالعه کردم به این قرار است:
حقوق مدنی
اشخاص کتاب دکتر صفایی، اموال دکتر کاتوزیان؛ در مدنی ۳ تمرکزم بیشتر بر کتاب دکتر صفایی بود و همین کتاب تا حدود زیادی کافی است اما کتاب دکتر شهیدی و کاتوزیان را هم قبلا مطالعه کرده بودم؛ مدنی ۴ کتاب دکتر صفایی کفایت می‌کند هر چند قبلا کتاب دکتر بابایی را هم خوانده بودم. مدنی ۵ و ۸ را من برای المپیاد نخوانده بودم هر چند به گفته رتبه های سال های اخیر برای مدنی ۵ کتاب دکتر صفایی و مدنی ۸ هم برای شفعه و وصیت کتاب دکتر کاتوزیان و برای ارث کتاب دکتر شهیدی مناسب است. مدنی ۷ و ۸ درس هایی از عقود معین دکتر کاتوزیان با تاکید بر بیع و اجاره و وکالت و ضمان. مدنی های ۳، ۴، ۶ و ۷ اهمیت بیشتری دارند.
سوالات حقوق مدنی معمولا از مباحث اختلافی و استنباطی طرح می‌شود. لازمه پاسخگویی به سوالات تحلیل و استنباط مناسب و مطالعه مستمر است.
متون فقه
دو جلدی تحریر الروضه فی شرح اللمعه اقای امینی و ایتی جلد اول از مبحث قضا به بعد و جلد دوم کامل با ترجمه (فقه استدلالی اقای دادمرزی) علاوه بر ترجمه متن باید قادر باشید که متن را تحلیل نموده و توضیح دهید امسال سوال متون از اواخر بخش متاجر طرح گردیده بود به طور کلی مباحث متاجر نکاح و طلاق و مباحث کیفری از اهمیت بالاتری برخوردار استند.
همچنین اکثر رتبه های سال های اخیر از کتاب سه جلدی دکتر قافی بهره برده اند. سوال امسال از بحث اجمال مخصص طرح گردیده بود به طور کلی بحث عام و خاص و استصحاب در اصول عملیه از اهمیت بیشتری برخوردار استند. به اصطلاحات توجه داشته باشید و مثال ها را فهمیده و به خاطر بسپارید و در پاسخگویی استفاده کنید. اقوال و نظرات مختلف را ذکر و تحلیل نمایید.
حقوق اساسی
برای اساسی ۱ بایسته های حقوق اساسی دکتر قاضی با تاکید بر مباحث مربوط به حاکمیت و تفکیک قوا و قوه مجریه و برای اساسی ۲ جلد دوم دکتر هاشمی (حاکمیت و نهاد های سیاسی) همراه با قانون اساسی البته تسلط به تمام جزئیات و مسائل ریزکتاب دکتر هاشمی مثلا آیین نامه داخلی مجلس نیاز نیست. مباحثی مثل رهبری و ریاست جمهوری و مجلس اهمیت بیشتری دارند. جزوه ای نیز در اینترنت موجود است از دکتر علی‌اکبر گرجی که مطالعه آن نیز مفید است.
حقوق بین الملل عمومی
من کتاب دکتر ضیائی بیگدلی را مطالعه کرده بودم. هر چند به گفته دوستان جزوات دکتر ابراهیم بیگ زاده نیز بسیار مفید است اما همان طور که انتظار میرفت سوالی به طور مستقیم از کتاب طرح نگردید و مثل سال های قبل سوال از مسائل روز بود و از ما خواسته شده بود که اقدام امریکا در ترور سردار رشید حاج قاسم سلیمانی و واکنش ایران (حمله به عین الاسد) به این اقدام را از منظر حقوق بین الملل تحلیل کنیم. بنابراین مطالعه مقالات و نظرات پیرامون مسائل روز حقوق بین الملل بسیار لازم خواهد بو.
حقوق جزای عمومی
مجموعه سه جلدی دکتر اردبیلی (برای یادگیری مفاهیم و آمادگی اولیه). البته اگر پایه خوبی دارید قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی جناب دکتر شمس ناتری کافی خواهد بود.
جزوه جزای عمومی ۲ دکتر شاملو
سعی کنید جزوات جزای عمومی جناب دکتر شاملو را تهیه کنید؛ اکثر سوالات به گفته شرکت کنندگان سال های اخیر و تجربه عینی بنده منطبق با این جزوات هستند.
آیین دادرسی کیفری
دوجلدی دکتر خالقی همراه با کتاب نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری مباحث مربوط به قرارها و صلاحیت از اهمیت بیشتری برخوردار هستندحتما مباحث را به صورت مقایسه ای و تحلیلی مطالعه نمایید و و حالات و فروض مختلف را مورد توجه قرار دهید متاسفانه شخصا در این درس عملکرد بسیار ضعیفی داشتم به ویژه که پنج ساعت با تمام توان به دروس قبلی پاسخ داده بودم. سوال امسال که شقوق مختلفی داشت از مباحث مربوط به قرار ها طرح شده بود.
برای جمع بندی متذکر می شوم که استناد به قانون حتی الامکان با ذکر شماره اصل یا ماده مورد نظر تحلیل نظرات مختلف و ذکر اقوال گوناگون و شرح و بسط سوال و موضوع و توجه به حالات و احتمالات مختلف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در پاسخ به سوالات سعی داشته باشید که بی مقدمه وارد بحث نشوید ابتدا مثل یک مقاله طرح موضوع نمایید سپس اقوال و نظرات مختلف را در بدنه پاسخ ذکر و تحلیل نمایید فروض مختلف و ممکن را بررسی کنید و نهایتا با ذکر نقاط ضعف و قوت استدلال های مختلف نتیجه گیری نمایید البته این امکان نیز وجود خواهد داشت که با ذکر دلیل از هر نظر بخش هایی را پذیرفته و قسمت هایی را رد نمایید.
سطح سوالات برای دانشجویان مقطع کارشناسی مناسب است؟
در یک کلام این آزمون بر خلاف تصور و تبادر اولیه آزمونی سخت نیست ، با مطالعه مستمر و عمیق ، پاسخگویی به سوالات بسیار شیرین و لذت بخش خواهد بود همان طور که ساعات آزمون برای من جزء لذت بخش ترین ساعات عمر گردید.
رقبای شما دانشجویانی هستند دقیقا مثل شما (به استثنای امسال که رقبا اکثرا دانشجویان فوق لیسانس بودند) آنچه شما را متمایز خواهد کرد اول از همه امید و اعتماد به نفس و بعد تلاش و امادگی و هوشمندی خواهد بود بسیاری از دانشجویان دانشگاه های شهرستان در سال های اخیر در این آزمون رتبه های عالی کسب نموده اند. سطح سوالات مشخصا بالا است اما سوالات عجیب و غریب نیست سوالات معمولا کلی تحلیلی و استنباطی است و امکان شرح و بسط و توضیح بالایی دارند.
رتبه ای که در این آزمون کسب می‌کنید چه تاثیری دارد؟ چه امتیازات تحصیلی و شغلی به برگزیدگان اعطا می‌شود؟
با توجه به طولانی شدن مطلب بنده از طرح مبسوط این مباحث اجتناب می کنم و دوستان را به آیین نامه های مربوط و سایت دانشکده حقوق شهید بهشتی ارجاع می دهم . به طور کلی تسهیلات متعدد آموزشی و مالی و نظام وظیفه برای دارندگان رتبه های ۱ تا۱۵ در نظر گرفته شده که موارد مهم را ذکر می کنم.
رتبه های ۱ تا ۱۵ المپیاد از امکان اقدام برای پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد در رشته و دانشگاه دلخواه برخوردار می‌شوند، البته برای دانشگاه‌ها این امکان خواهد بود که از این افراد مصاحبه بگیرند(هر چند احتمال عدم قبولی در مصاحبه نیز وجود دارد ولی اکثرا پذیرفته می شوند)
رتبه های ۱ تا ۳ از امکان اخذ طرح جایگزین سربازی بهره مند خواهند بود.
البته همان طور که پیش تر نیز ذکر کردم مهم ترین دست آورد این آزمون از نظر بنده افزایش قدرت تحلیل و استنباط و مطالعه و درک عمیق حجم بسیار بالایی از منابع جامع و اصلی است.
و سخن پایانی؟
ای خدا ای فضل تو حاجت روا
با تو یاد هیچ کس نبود روا
گر هزاران دام باشد هر قدم
چون تو با مایی نباشد هیچ غم
بنده دوران کارشناسی معمولا از کتب جامع مطالعه می کردم و پایه خوبی داشتم و برای المپیاد هم ابتدا از سایت دانشگاه شهید بهشتی منابع رتبه‌های سال های اخیر را جستجو کردم و بعد هم با دوستان عزیزی در دانشگاه شهید بهشتی آشنا شدم و در باب منابع و شیوه آمادگی برای امتحان و نحوه پاسخگویی به سوالات بسیار، از کمک این دوستان بهره بردم و بدون کمک این دوستان این موفقیت غیر ممکن و یا حدقل بسیار دشوار می‌گردید. دوستان عزیزم آقایان ناصر نیکو رای (مدال برنز سال ۱۳۹۸) دکتر جواد پیری (مدال نقره سال ۱۳۹۴) آقای سهیل کوکبی احسن (مدال طلای سال ۱۳۹۷) دکتر رضا باستانی (نفر چهارم سال ۱۳۹۴) و البته جادارد که از استاد عزیز مسئول آمادگی تیم المپیاد دانشکده دکتر سکوتی و مدیریت محترم گروه، جناب دکتر حاجی نوری و تمام اساتید و خانواده عزیزم نهایت تقدیر و تشکر را داشته باشم. /اختبار
