به‌تازگی جمعی از حقوقدانان ایرانی با نوشتن دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ روند رسیدگی به حقوق ۷ دهه مسکوت‌مانده مردم را آغاز کردند. رونمایی از این دادخواست در ۲۳ مرداد ۱۴۰۳ انجام شد.
در همین حال جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ روز ۲۸ مرداد ۱۴۰۳ در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل به ریاست قاضی حسین‌زاده و جمعی از حقوقدانان مجتمع قضایی امام خمینی (ره) برگزار شد.
برگزاری جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد نه‌تنها در رسانه‌های داخلی، بلکه در رسانه‌های بین‌المللی نیز بازتاب یافت.
خبرگزاری اسپوتنیک در گزارشی با اشاره به جزئیات کودتای ۲۸ مرداد، نوشت: دولت محمد مصدق در ۱۹ آگوست ۱۹۵۳، در یک کودتای سازماندهی‌شده ازسوی سازمان سیا آمریکا (CIA) و ام‌آی ۶ انگلیس (MI۶) سرنگون شد.
براساس این گزارش، کودتای ۲۸ مردا. به‌عنوان نقطه آغاز عملیات دخالت تحت سرکردگی آمریکا در سراسر جهان در دهه‌های پس از آن لقب گرفته است.
محاکمه‌ای براساس یک دعوای دسته‌جمعی شامل حدود ۴۰۲ هزار ایرانی علیه ۶ شهروند و شخصیت حقوقی آمریکا به دلیل نقش آنها در کودتای آگوست ۱۹۵۳ (۲۸ مرداد ۱۳۳۲)، به‌طور رسمی در دادگاه تهران آغاز شده است.
این پرونده به مجموعه‌ای از خسارت‌ها، از جمله از غارت منابع نفتی ایران گرفته تا تحمیل معاهده‌ها و موافقت‌نامه‌های استعماری نو اشاره می‌کند. از جمله این معاهده‌ها و موافقت‌نامه‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ معاهده سازمان پیمان مرکزی (معروف به پیمان بغداد) میان انگلیس، ایران، عراق، پاکستان و ترکیه، جدایی بحرین از ایران در سال ۱۹۷۱، تبدیل ایران به محل تخلیه کالا‌های غربی و…
اسپوتنیک، نوشت که وزارت خارجه آمریکا در جریان این روند قرار گرفته و به‌طور رسمی برای شرکت در آن دعوت شده است.
به نوشته این رسانه بین‌المللی، دادگاه مربوط به کودتای ۲۸ مرداد در حالی برگزار می‌شود که دادگاهی دیگر در ایران طی سال گذشته آمریکا را به پرداخت ۵۰ میلیارد دلار برای ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ژانویه ۲۰۲۰ (۱۳ در ۱۳۹۸) محکوم کرده بود.
مجموعه‌ای از اسناد مربوط به جزئیات آماده‌سازی و مشارکت سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس برای کودتای ۱۹۵۳ ایران (که در آمریکا به‌عنوان عملیات آژاکس و از سوی انگلیس به‌عنوان عملیات چکمه شناخته می‌شود) حدود یک دهه قبل از حالت طبقه‌بندی خارج شد.
دولت آمریکا در سال ۲۰۱۳ به‌طور رسمی نقش خود را در عملیات کودتا تصدیق کرد. اسناد دیگری نیز در سال ۲۰۱۷ از طبقه‌بندی خارج شد که تاییدکننده دخالت انگلیس در کودتا بود؛ این در حالی است که لندن برای چندین دهه دخالت در این کودتا را رد می‌کرد. سازمان سیا نیز اعتراف کرد که کودتا غیرموکراتیک بوده است.
توطئه آمریکا و انگلیس شامل انباشت سلاح و مواد منفجره کافی برای پشتیبانی از ارتش چریکی ۱۰ هزار نفری به مدت ۶ ماه و پرداخت حدود ۵.۳ میلیون دلار (معادل حدود ۵۰ میلیون دلار به نرخ امروز) برای عناصر ضد مصدق در سرویس‌های امنیتی ایران بود.
اسپوتنیک در بخشی دیگر نوشت: خاطره طولانی ایران از کودتای ۱۹۵۳ (۲۸ مرداد ۱۳۳۲) با تلاش‌های مداوم آمریکا برای مداخله در امور این کشور، برانگیختن ناآرامی‌ها به بهانه‌های مختلف، از یاد‌ها نرفته است.
همچنین پایگاه گراند نیوز هم در گزارشی درباره جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد، نوشت: دادگاهی در ایران (۲۸ مرداد ۱۴۰۳) محاکمه‌ای را علیه دولت آمریکا و دیگر نهاد‌های آمریکایی به اتهام دست داشتن در کودتای ۱۹۵۳ که محمد مصدق، نخست‌وزیر این کشور را برکنار کرد، آغاز کرد.
پایگاه گاردین سری‌لانکا نیز نوشت: این محاکمه همزمان با هفتادویکمین سالگرد کودتا در شعبه ۵۵ دادگاه امور بین‌الملل مجتمع قضایی امام خمینی تهران آغاز شد؛ این شکایت که ازسوی تقریبا ۴۰۲ هزار ایرانی تنظیم شده، ۶ فرد و نهاد آمریکایی را به دلیل نقش آنها در کودتای ۱۹۵۳ هدف قرار می‌دهد.
به گزارش این پایگاه، کودتا که از سوی شخصیت‌های نظامی و سیاسی مرتبط با دولت‌های آمریکا و انگلیس و همچنین اراذل‌واوباش محلی انجام شد، نشان‌دهنده آغاز دخالت آمریکا در امور ایران بود. براساس دادنامه، این سلطه خسارت‌های مادی و معنوی قابل توجهی به ایران و مردم آن وارد کرد./میزان
