به گزارش عدلنامه، مطابق قانون محکومانی که در زندان هستند در صورت داشتن شرایطی می توانند از شرایط آزادی مشروط استفاده کنند و مشمول این تخفیف قانونی شوند.
اما برای آزادی مشروط باید شرایطی وجود داشته باشد تا در صورت وجود آن شرایط محکوم مشمول آزادی شود.
این شرایط مربوط به عدم وجود سابقه محکومیت به حبس، اجرای قسمتی از مجازت زندان، حُسن اخلاق و رفتار، پیش‌بینی عدم تکرار جرم و پرداخت ضرر و زیان مدعی خصوصی است.
عدم وجود سابقه محکومیت به حبس یعنی آزادی مشروط تنها به محکومی اعطا می‌شود که برای اولین بار و به علت جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد لذا هرگاه محکوم، دارای سابقه محکومیت به مجازات حبس باشد، نمی‌تواند از مزیت آزادی مشروط استفاده کند بر همین اساس قانونگذار بدون توجه به نوع جرم ارتکابی مجرم، تنها مجازات حبس را پایه اعطای آزادی مشروط قرار داده است.
یکی دیگر از شرایط اجرای قسمتی از مجازات زندان است، بر این اساس گذراندن دو ثلث مجازات در جرایمی که کیفر قانونی آن ها بیش از ۳ سال حبس است و گذراندن نصف دوران محکومیت در جرایمی که کیفر قانونی آن ها تا ۳ سال حبس در نظر گرفته شده، الزامی است.
حسن اخلاق و رفتار هم به عنوان یکی از شرط‌های دیگر اعطای آزادی مشروط است که مطابق با آن اگر مجرم در مدت اجرای مجازات، مستمراً حسن اخلاق نشان داده باشد می‌تواند از این ارفاق قانونی استفاده کند، این روش از نظر قانونگذار به معنای اصلاح محکوم تلقی شده و او را مستحق استفاده از آزادی مشروط می‌کند. البته معیار سنجش حسن اخلاق در قانون مشخص نشده است و به نظر می‌رسد که رعایت مقررات زندان، ملاک تشخیص حسن اخلاق از ضد اخلاق باشد.
پیش‌بینی عدم تکرار جرم را هم قانونگذار از دیگر شروط اعطای آزادی مشروط قرار داده و در بستر آن باید بتوان اطمینان حاصل کرد که محکوم پس از آزادی از زندان، دیگر بار مرتکب جرمی نخواهد شد.
اما آخرین شرط جبران ضرر و زیان مدعی خصوصی یا بزه‌دیده است و این یعنی محکوم تا آنجا که استطاعت دارد، ضرر و زیانی را که مورد حکم دادگاه یا مورد موافقت مدعی خصوصی واقع شده، بپردازد یا قرار پرداخت آن را بدهد و در مجازات حبس توأم با جزای نقدی، مبلغ مزبور را بپردازد یا با موافقت مقام قضایی ترتیبی برای پرداخت داده باشد.
